Τι καθορίζει την κίνηση των μαζών; Ποιος οδηγεί την μετανάστευση των αποδημητικών πουλιών, σαν πτερωτός Μωϋσής να τα πάει στην γη της επαγγελίας; Ποιος διευθύνει την απόλυτα διατεταγμένη παρέλαση των μυρμηγκιών; Φαινομενικά η κάθε ατομική συνείδηση μπορεί να έχει την αυταπάτη της ελεύθερης επιλογής ….. Ζούμε μια ζωή που δεν καταλαβαίνουμε, ποιος χαράσσει την ρότα της.
Αυτό μας υπαγορεύει να κατανοήσουμε της βαθύτερη λογική στις διεργασίες των ανθρώπινων συστημάτων. Ο Φρόιντ αποδίδει στο υποσυνείδητο την ιδιότητα του καπετάνιου της ζωής μας. Ο Γιούνγκ μιλά για το συλλογικό ασυνείδητο.
Ωστόσο, πέρα από αυτά, φαίνεται ότι υπάρχουν και άλλες συνολικές διεργασίες που επηρεάζουν τις ατομικές επιλογές.
Οι εκλογές διεξάγονται σε ένα πλαίσιο κοινωνικής αποσταθεροποίησης. Η διαταραγμένη συμπεριφορά της μάζας οφείλεται σε ενεργοποίηση ενός πρωτόγονου ενστίκτου αυτοσυντήρησης, και εκδηλώνεται με ατομικότητα, αποκλεισμούς, φόβο, οργή, κοινωνικό κανιβαλισμό, έξαρση των ενστίκτων, καταστροφικότητα. Υπάρχει κρίση νοήματος και ταυτότητας. Υπάρχει κατάρρευση του παραδοσιακού κοινωνικού ιστού, αλλά στις νέες μορφές κοινωνικής δικτύωσης δεν καλλιεργείται η σχέση, ο καθένας δεν ενδιαφέρεται για τον άλλον, αλλά πώς θα γίνει ένα πωλήσιμο εμπόρευμα (η αποθέωση της πραγματοποίησης)… με συνέπεια να έχει καθένας χιλιάδες φίλους, αλλά να γεμίζει με απελπισία και μοναξιά.
Το πλανητικό σύστημα βρίσκεται στο χείλος του χάους. Η αντίθεση, μεταξύ παραγωγικών δυνάμεων και παραγωγικών σχέσεων και μεταξύ πλούτου και φτώχειας, έχει κορυφωθεί. Οι ανταγωνισμοί του κεφαλαίου ισοπεδώνουν την αξία της ανθρώπινης ζωής. Υπάρχει πληθυσμιακή έκρηξη στις χώρες του τρίτου κόσμου, ενώ ταυτόχρονα, στις ίδιες χώρες, υπάρχει ραγδαία υποβάθμιση του περιβάλλοντος, με συνέπεια να μη μπορούν να θρέψουν τους πληθυσμούς τους. Η Ελλάδα σαν κρατικό μόρφωμα ψάχνει τον λόγο ύπαρξης στην καινούργια αναδιάταξη του κόσμου. Η αδρανής μάζα ζητάει δομή (δηλαδή ολοκληρωτισμό), ενώ η όξυνση οδηγεί σε πόλεμο· και ο φασισμός έρχεται όταν προοιωνίζεται πόλεμος.
Φαίνεται ότι οι μάζες έχουν μια παλινδρομική κίνηση μεταξύ οπισθοδρόμησης και προόδου. Η οπισθοδρόμηση εκφράζεται με παράδοση σε ένα ηγέτη και συσπείρωση γύρω από μια συγκεντρωτική εξουσία. Όταν κινητοποιούνται ψυχωτικά άγχη (το άγχος του αγνώστου, του αφανισμού κλπ.), οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από ένα συγκεντρωτικό ηγέτη και από ένα Θεό, γιατί τρομάξανε από την ελευθερία τους. Μόνο που ο ηγέτης, σε αντίθεση με τον Θεό, είναι δημιούργημα των καιρών, ενώ ο Θεός δημιούργημα των ανθρώπων. Αντίθετα η πρόοδος εκφράζεται με μια αντίρροπη κίνηση προς την χειραφέτηση και την διαφοροποίηση. Αυτόν τον ρόλο τον επωμίζεται η αριστερά.
Στις παρούσες συνθήκες ο ρόλος των διανοούμενων και της πολιτικής πρωτοπορίας, δεν είναι να καθοδηγήσουν το «κοπάδι», αλλά να αποκαλύψουν τι διέπει την κατεύθυνση των μαζών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου