H ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ

Σήμερα απέναντι στην ανθρωπότητα  βρίσκεται ένα υπερ-λογικό σύστημα οικονομικής ταξινόμησης και προτεραιοτήτων, είναι οι παγκόσμιες Αγορές και οι νόμοι τους και ο μέσος άνθρωπος πείθεται ότι δεν μπορεί να παρεκκλίνει από αυτή τη νομοτέλεια ούτε να αξιώσει τον έλεγχό τους ή τον μετριασμό των επιθυμιών τους, καθότι αυτές είναι παντοδύναμες, όπως δείχνουν οι μετρήσεις, οι στατιστικές και συμφωνούν οι οικονομολόγοι.

Η αδιόρατη παντοδύναμη δύναμη ασκεί  την απόλυτη εξουσία της πάνω στο άτομο, το οποίο αντιμετωπίζει με άγχος την αδυναμία του να αντισταθεί και την  "μικρότητα" του απέναντι σ’ αυτήν.

Έτσι διαμορφώνεται ένας κοινός τρόπος σκέψης που δεν διαφοροποιείται και δεν αξιώνει τίποτα περισσότερο ή ιδιαίτερο από τον εαυτό του πέρα από αυτό που του υπαγορεύουν τα ΜΜΕ, η μαζική υστερία και ο φόβος του οικονομικού αφανισμού.

"Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» είναι η φράση που επαναλάμβανε συχνά η Θάτσερ αναφερόμενη στον οικονομικό φιλελευθερισμό.

Μας λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για την ανεργία, την φτωχοποίηση την περιθωριοποίηση και αποκλεισμό τμημάτων του πληθυσμού, την κατάρρευση του συστήματος υγείας και προνοίας, την κατακλυσμική επιδείνωση της καθημερινότητας.

 

Κινητοποιείται o φόβος και χρησιμοποιείται για να παράγει υπακοή σε αυτές τις απαιτήσεις, που παρουσιάζονται ως θεμελιώδεις και έτσι, να παρακαμφθεί το ενδιαφέρον για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κουλτούρα του φόβου περιορίζει την δημοκρατία και ωθεί στον ολοκληρωτισμό.

Η Ρητορική της εξουσίας χρησιμοποιεί στοιχεία του λόγου που επιδιώκουν να συγκαλύψουν, να παραμορφώσουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν τα νοήματα και τους συνειρμούς.  Διαμορφώνει την ιδεολογία των ανθρώπων, με την ισοπέδωση και την εμπόδιση της ελευθερίας της σκέψης. Διάχυτα ολοκληρωτικά στοιχεία  καταπνίγουν την φαντασία. Οταν η ιδεολογία θεωρητικοποιεί και νομιμοποιεί κοινωνικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από κυριαρχία, εκμετάλλευση και αδικία, η επικοινωνία συστηματικά διαστρεβλώνεται απο διεργασίες καταστροφής ή αλλοίωσης του νοήματος (Sloan, 1996). Οι ιδεολογίες κυριολεκτικά οδηγούν σε ψευδή συνείδηση όπως την ορίζει ο Lukács, G. (1971) . Το κακό δεν είναι ότι η ρητορική της εξουσίας απαγορεύει τις σκέψεις,  αλλά οτι μπορεί να κάνει κάποιο ανίκανο  να σκέπτεται ή να φαντάζεται.

 

Σχηματίζεται έτσι ένας μαζάνθρωπος, χωρίς δημιουργικές ικανότητες, χωρίς κριτική ικανότητα  και με μοναδικό στόχο, συνειδητά ή μη-συνειδητά, από εξουσιαζόμενος να γίνει εξουσιαστής.
 

Στον φόβο αφανισμού, το πρώιμο εγώ τείνει να κατακερματιστεί από το άγχος.

Η Melanie Klein εξηγεί ότι οταν επικρατούν αρχαϊκοί φόβοι το ψυχικό όργανο παλινδρομεί σε πρωιμότερες μορφές οργάνωσης της άμυνας όπου καλό και το κακό είναι χωρισμένα.  Το καλό ενδοβάλλεται και εξιδανικεύεται, το κακό απελαύνεται, και προβάλλεται σε κάτι, ή κάποιον άλλο - το κακό αντικείμενο. Το υλικό που προβλήθηκε μεταμφιέζεται σε απειλή από τον άλλον και διωκτικές φαντασιώσεις. (Melanie Klein ,1952). 

 

 

 

  Βιβλιογραφία

Klein, M (1952). Some Theoretical Conclusions Regarding the Emotional Life of the Infant. In   (1993) Envy and Gratitude and Other Works 1946-1963. London: Karnac Books. pp. 61-93.

Lukács, G. (1971) History and class consciousness. London: Merlin Press                   

Sloan Tod 1996 Damaged Life The Crisis of the Modern Psyche Chapter 7 The destruction of meaning  Routledge by Routledge New York, , London